Mùa mưa thường đồng nghĩa với việc tăng độ ẩm tương đối và giảm nhiệt độ; lượng mưa ảnh hưởng đến cả chất lượng và số lượng thức ăn, trong khi tốc độ gió có tác động đến sự bùng phát dịch bệnh. Với sự xuất hiện của gió mùa, cần quan tâm và chăm sóc nhiều hơn đến cây trồng cùng với vật nuôi. Do mùa mưa và lạnh kéo theo thay đổi về nhiệt độ và điều kiện thời tiết nên ảnh hưởng sâu sắc đến trang trại chăn nuôi gia cầm.

Gia cầm và chăn nuôi gia cầm thường bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi thời tiết hoặc khí hậu theo mùa. Vào mùa lạnh hoặc ẩm ướt, gà ăn nhiều thức ăn hơn, uống ít nước hơn và tụ tập lại với nhau để tạo nhiệt và giữ ấm cho chúng. Mặt khác, gà và các loài gia cầm khác tiêu thụ ít thức ăn hơn và uống nhiều nước hơn vào mùa nóng để làm mát cơ thể. Những thay đổi này ảnh hưởng đến năng suất, đặc biệt là gia cầm chuyên trứng, sản lượng trứng giảm khi thời tiết quá lạnh hoặc quá nóng, do stress nhiệt và khả năng chống chọi với bệnh tật hoặc hệ thống miễn dịch của chúng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Cần sửa chữa chuồng trại trước khi mùa mưa đến và khơi thông rãnh thoát nước xung quanh chuồng trại. Khi trời mưa, hãy đóng các cửa ra vào và cửa sổ hoặc để rèm mở để tránh nước mưa vào chuồng và tránh cho gà bị nhiễm lạnh. Nên dự trữ đủ đệm khô, lớp đệm dày và giữ cho đệm khô ráo. Lớp đệm kết tụ ẩm ướt nên được dọn sạch ra khỏi chuồng và giảm nồng độ amoniac trong trại.

Tránh để nguyên liệu thức ăn bị ướt và lượng thức ăn không được quá nhiều. Thức ăn hỗn hợp nên đặt trên giá đỡ cao hơn mặt đất để ngăn thức ăn bị ẩm và nấm mốc. Ảnh hưởng của mùa mưa làm độ ẩm chuồng tăng cao, chất độn chuồng ẩm ướt, thức ăn bị nấm mốc, hạn chế nước sạch,… có thể dẫn đến bệnh cầu trùng, bùng phát vi khuẩn E.coli và nồng độ amoniac tăng cao. Nguy cơ ngộ độc mycotoxin và nhiễm trùng đường hô hấp tăng lên.

Gia cầm thường tăng mức ăn vào để tạo nhiệt và giữ ấm trong mùa mưa. Tuy nhiên, đối với người chăn nuôi, việc tăng mức cung cấp thức ăn làm tăng chi phí sản xuất bên cạnh việc lãng phí các chất dinh dưỡng không cần thiết cho quá trình sinh nhiệt. Để giảm chi phí và tránh lãng phí, nên bổ sung các nguồn giàu năng lượng như dầu/mỡ vào khẩu phần ăn hoặc giảm mức độ các chất dinh dưỡng khác để giữ năng lượng ở mức tương đương. Cung cấp đủ nước sạch, bổ sung thêm vitamin C, điện giải, đường glucose nhằm nâng cao sức đề kháng cho gia cầm và tiêm phòng định kỳ.

Trong hệ thống chăn thả tự do cần cung cấp thức ăn bổ sung cho gia cầm để đáp ứng thiếu hụt chất dinh dưỡng. Cân nhắc cung cấp nước ấm định kỳ cho gia cầm trong mùa mưa để khuyến khích tiêu thụ và giúp chúng giữ ấm mà không sử dụng hết năng lượng dự trữ trong quá trình này.

Khi trời mưa, gia cầm có thể gặp phải nước đọng (hầu hết trong hệ thống chăn thả tự do) và cạn kiệt nước từ mặt đất dẫn đến nhiễm ký sinh trùng từ giun đường ruột. Sử dụng thuốc tẩy giun sau mỗi 3 tháng.

Chuồng nuôi gia cầm nên được thiết kế thoải mái cần thiết cho gia cầm trong mùa lạnh, đảm bảo thông gió. Ở những vùng trời mưa to, sàn nhà nên được nâng lên với phần mái nhô ra rộng rãi, đặc biệt là phía trên cửa ra vào. Sàn nâng là một nền đất vững chắc để ngăn lũ lụt. Định hướng chuồng trại đối với gió và mặt trời, do đó ảnh hưởng đến nhiệt độ và ánh sáng trên các bề mặt bên ngoài khác nhau. Và quản lý tốt hơn giúp gia cầm khỏe mạnh và duy trì năng suất trong suốt mùa lạnh.

Tình trạng ổ đẻ ẩm ướt có thể phát sinh do quá đông đúc, tiêu chảy và quá nhiều muối trong khẩu phần ăn bên cạnh nước thấm từ mái nhà. Cần ngăn ngừa tình trạng ổ ẩm ướt vì có thể dẫn đến nhiễm khuẩn E.coli, cầu trùng, bệnh Gumboro, đậu gà, dịch tả, Salmonella... Do đó cần đảm bảo không gian chuồng trại hoặc mật độ nuôi phù hợp cùng với hệ thống thông gió thích hợp. Cần ngăn chặn việc đóng cục quá mức chất độn chuồng vì nó có thể dẫn đến trầy xước ở các chi và khớp cổ chân gia cầm, cần thường xuyên đảo trộn chất độn chuồng. Sử dụng chất ngậm nước ở mức 7-11kg hoặc super phosphate 7kg trên 9m² sàn chuồng, bổ sung vào chất độn chuồng bằng cách xới xáo. Rất ít amoniac sẽ được giải phóng khi chất độn chuồng được giữ ở độ pH dưới 7 nhưng nhanh chóng ở độ pH từ 8 trở lên. Axit photphoric (1,9l/0,945m²) và super photphat (1,09kg/0,945m²) có hiệu quả trong việc kiểm soát amoniac của chất độn chuồng.

 Lê Ngọc Hường